Autisme en gevoelens

Anders gevoelig

Mensen met autisme hebben gevoelens, dat staat buiten kijf. Ze zijn niet ongevoelig. Maar mensen met autisme ervaren de wereld verschillend. En dus ook hun eigen binnenkant.

Lachend kind

Mensen met autisme ondervinden moeilijkheden in het lezen van het eigen lichaam (men noemt dit interoceptie, het waarnemen van de binnenkant). Zo weten kinderen met autisme niet altijd wanneer hun blaas vol is, wat leidt tot zindelijkheidsproblemen. Er zijn ook mensen met autisme die niet aanvoelen dat ze verzadigd of moe zijn. Het is net het kunnen lezen van de eigen lichaamssignalen dat aan de basis ligt van gevoelens. Want gevoelens zijn niet anders dan woorden die we kleven op lichamelijke sensaties: versnelde hartslag + spierspanning + snellere ademhaling + droge mond + klamme handen = angst.

Mensen met autisme pikken die lichaamssignalen soms niet op. Soms weet iemand met autisme wel dat hij iets voelt, maar niet wat hij voelt. De hersenen kunnen aan de lichamelijke ervaring geen betekenis geven. Donna Williams, een vrouw met autisme, drukt het als volgt uit: "Veel mensen met autisme hebben problemen om lichamelijke sensaties te verwerken en te zien hoe die al dan niet verband houden met gevoelens".

Als je het eigen lichaam niet of niet goed kan lezen en dus niet (goed) weet wat je voelt, dan wordt het ook moeilijk om gevoelens uit te drukken en te communiceren.

Daardoor kunnen er verschillende gedragingen ontstaan bij mensen met autisme die enerzijds lijken op ongevoeligheid en anderzijds net op overgevoeligheid. Of gevoelens worden door elkaar gehaald omdat de context van de ervaring niet mee wordt verwerkt. Donna Williams geeft het volgende voorbeeld: "Als ik iemand zie waarvoor ik een diepe affectie voel, dan reageert mijn lichaam. Mijn hart gaat sneller slaan en mijn ademhaling wordt dieper. Als nu mijn hersenen de formule 'verhoogd hartritme + diepe ademhaling' associëren met angst en ze bovendien een formule kennen die zegt 'bij angst moet je ofwel weglopen, ofwel aanvallen', dan reageer ik op de ander als was hij een gevaar voor mij. Ik ontmoet iemand die ik graag zie en toch ben ik - door de verkeerde associatie in mijn hersenen - geneigd om weg te kijken van die persoon, van hem weg te lopen of hem zelfs weg te duwen".

zijvertellen

Ik vind het heel fijn om lichamelijk contact te hebben met mijn dochtertje. En ik denk dat zij dat even prettig vindt. Ze zit dolgraag op mijn schoot en vindt het heerlijk om geknuffeld en gezoend te worden. Ze houdt ook van kietelen. Ik geniet enorm van die intieme momenten.

-
Mama van Hélène

Wat me het meest plezier bezorgt bij mijn dochter is haar glimlach wanneer ze naar me kijkt. We dansen vaak samen. Ze is er dol op en maakt me dat ook duidelijk. Ze klampt zich aan me vast en schatert het uit.

-
Mama van Aline