Gedwongen opname
Wat is het?
Een gedwongen opname gebeurt in een psychiatrische afdeling en is voor zowel de persoon die wordt opgenomen als zijn persoonlijk netwerk zeer ingrijpend. Hoewel een gedwongen opname een beschermingsmaatregel is, gaat het toch over een vorm van vrijheidsbeperking. De gedwongen opname is dan ook wettelijk geregeld.
Voor wie?
Bij wet van 26 juni 1990 zijn er verschillende voorwaarden verbonden aan een gedwongen opname:
- De persoon is geestesziek: de wet geeft geen definitie, het is een medisch expert die bepaald of iemand geestesziek is.
- Er is een ernstig gevaar voor de gezondheidstoestand en de veiligheid van de persoon zelf of er is een ernstige bedreiging van het leven of de integriteit van anderen. Het moet gaan om een concreet en actueel risico en niet om een potentieel risico.
- Er is geen andere geschikte hulpverlening mogelijk. De persoon weigert vrijwillige begeleiding.
Hoe aanvragen?
Er zijn 2 procedures: de gewone procedure en de spoedprocedure.
Gewone procedure
- Een verzoekschrift kan door elke belanghebbende ingediend worden. De betrokken persoon die zich zorgen maakt, neemt contact met een arts en laat een omstandig medisch verslag opmaken. Men legt een verzoekschrift neer op het vredegerecht waar de persoon voor wie de opname gevraagd wordt, gedomicilieerd is. Wanneer het gaat om een minderjarige tot 18 jaar dan is jeugdrechtbank bevoegd.
- De vrederechter/jeugdrechter vraagt de aanstelling van een advocaat om de persoon bij te staan. De persoon kan aan de advocaat vragen om een psychiater of een vertrouwenspersoon aanwezig te laten zijn tijdens de hoorzitting.
- Binnen de 24u na het neerleggen van het verzoekschrift wordt een tijdstip voor een bezoek aan de persoon en de hoorzitting vastgelegd.
- Tijdens de hoorzitting worden alle partijen gehoord.
- Binnen de 10 dagen na het neerleggen van het verzoekschrift zal de vrederechter/jeugdrechter een omstandige en gemotiveerde uitspraak doen. De uitspraak wordt naar alle betrokken partijen aangetekend verzonden.
- Indien de aanvraag wordt goedgekeurd dan zal de vrederechter/jeugdrechter de psychiatrische dienst aanwijzen waar de persoon opgenomen zal worden. Hierbij zal men in de mate van het mogelijke rekening houden met de beschikbare plaatsen, de specialisaties, de woonplaats van de persoon en voorafgaande opnames of behandelingen.
- De directeur van de psychiatrische dienst regelt het transport met een ambulance. Indien aangewezen zal de hulp van de politie ingeroepen worden.
- Een gedwongen opname kan maximaal 40 dagen duren. De opgenomen persoon kan na overleg met de behandeling vrijwillig doorgaan.
- De geneesheer diensthoofd kan op elk moment de maatregel beëindigen door zijn gemotiveerde beslissing in een verslag aan de vrederechter/jeugdrechter te richten. De vrederechter/jeugdrechter kan ook de maatregel opheffen op vraag van de opgenomen persoon of de betrokken personen na het inwinnen van advies van de geneesheer diensthoofd.
- De geneesheer diensthoofd kan een verlenging van de maatregel aanvragen indien de symptomen aanwezig blijven of indien een stopzetten van de behandeling een herval kan veroorzaken. De aanvraag voor een verlenging moet bij het vrederecht ingediend zijn voor de 25ste dag na de opname.
Dringende procedure
- De politie, een behandelende geneesheer of een belanghebbende kan contact opnemen met het parket om de procedure op te starten wanneer er sprake is van een acute situatie of hoogdringendheid (bijvoorbeeld vrees voor een onmiddellijke poging tot zelfdoding; ernstige verwaarlozing dat een gevaar voor de persoon of anderen oplevert).
- Een arts die geen band heeft met de patiënt of de aanvrager mag een omstandig medisch verslag opmaken dat 15 dagen geldig blijf.
- De arts contacteert het secretariaat van de substituut van de procureur des Konings.De procureur overloopt met de aanvragende geneesheer de criteria voor de gedwongen opname en verklaart zich al dan niet akkoord.
- Indien de procureur door de politie of een betrokkene gecontacteerd wordt dan zal een medisch expert aangesteld worden die zal nagaan of aan de criteria voor gedwongen opname voldaan wordt.
- Wanneer aan de criteria voldaan wordt dan kan na het indienen van het verzoekschrift een onmiddellijke opname volgen.
- De beslissing van het parket is slechts een dringende en tijdelijke maatregel die binnen de 24 uur door een vrederechter of een jeugdrechter bevestigd moet worden. Deze kunnen dus beslissen tot verdere observatie of in vrijheid stellen van de persoon.
- Een gedwongen opname kan maximaal 40 dagen duren. De opgenomen persoon kan na overleg met de behandeling vrijwillig doorgaan.
- De geneesheer diensthoofd kan op elk moment de maatregel beëindigen door zijn gemotiveerde beslissing in een verslag aan de vrederechter te richten. De vrederechter kan ook de maatregel opheffen op vraag van de opgenomen persoon of de betrokken personen na het inwinnen van advies van de geneesheer diensthoofd.
- De geneesheer diensthoofd kan een verlenging van de maatregel aanvragen indien de symptomen aanwezig blijven of indien een stopzetten van de behandeling een herval kan veroorzaken. De aanvraag voor een verlenging moet bij het vrederecht ingediend zijn voor de 25ste dag na de opname.
Vredegerecht
Meer informatie over de procedure kan je krijgen in het vredegerecht in jouw buurt.
Jeugdrechtbank
Wanneer het om een minderjarige gaat kan je in de sociale dienst van een jeugdrechtbank informatie krijgen.
Huisarts
Vraag raad bij je huisarts.
Juridisch advies
Juridische eerstelijnsbijstand
Advocaten verlenen volledig gratis advies.(Justitiehuis, Rechtbank en OCMW)
Gebruikersverenigingen
Als je lid bent van een gebruikersvereniging kan je er terecht voor informatie en advies. Volgende gebruikersverenigingen geven sociaal-juridische bijstand:
- Katholieke Vereniging Gehandicapten (KVG) www.kvg.be
- Ouders voor Inclusie www.oudersvoorinclusie.be
- Vereniging personen met een handicap (VFG) www.vfg.be
- Similes, vereniging voor gezinsleden en betrokkenen van personen met psychiatrische problemen www.similes.be