Wat zijn de regels voor vrijwilligerswerk?

Wat is vrijwilligerswerk?

Niet betaald: onkostenvergoeding zijn mogelijk onder bepaalde voorwaardenNiemand verplicht je het te doenJe zet je in voor één of meer personen, van een groep of organisatie of van de samenleving als geheelHet is ingericht door een organisatie anders dan in familie- of privé verband van diegene die de activiteit verrichtDe vrijwilliger oefent voor dezelfde persoon of organisatie dezelfde activiteit niet uit als werknemer.

Wie informeert me?

De wet verplicht elke organisatie om haar vrijwilligers de nodige informatie te verstrekken over de doelstelling en het juridisch statuut van de organisatie, over de aansprakelijkheid- en andere verzekeringen, over de eventuele vergoedingen en over de geheimhoudingsplicht.

Ben ik verzekerd als ik een fout maak?

Enkel de ‘onafhankelijke’ feitelijke verenigingen bijvoorbeeld een buurtcomité hebben geen verzekeringsplicht. Voor een vzw, een koepelorganisatie en al haar afdelingen of een openbare organisatie zal als je een fout als vrijwilliger maakt de schade aan derden op zich nemen. Zij zijn immers verplicht om Burgerrechtelijk aansprakelijkheid verzekering af te sluiten voor schade die de vrijwilliger aanricht aan derden tijdens de uitoefening van de vrijwilligersactiviteit en ook van en naar vrijwilligersactiviteit. Er zijn evenwel uitzonderingen zodat het kan zijn dat jij toch zelf de schade moet betalen: je maakt herhaaldelijk dezelfde fout ondanks dat men jou er dikwijls heeft op gewezen, je maakt een zware fout (bijvoorbeeld, je bent dronken), je pleegt bedrog of maakt met opzet een fout.

Ga na wat de regels zijn binnen de organisatie. Zo ben je bijvoorbeeld niet automatisch verzekerd als jij zelf een ongeval krijgt. Heb je specifieke vragen over verzekeringen, stel ze aan Steunpunt Vrijwilligerswerk.

Wie moet vooraf toestemming vragen?

  • Werklozen (ook deeltijds en als je een wachttijduitkering ontvangt), bruggepensioneerden en mensen die een loopbaanonderbreking nemen met een uitkering moeten altijd een formulier C45B ingevuld afgeven via de vakbond of de hulpkas. Sommige organisaties hebben van de RVA een ‘algemene toelating’ zodat je dan geen melding moet doen.
  • Als je van het OCMW een leefloon krijgt dan moet je het aan je dossierbeheerder melden. Vraag hiervoor een bewijs aan de organisatie waarvoor je vrijwillig wilt werken.
  • Als je een uitkering voor ziekte of invaliditeit krijgt dan moet de adviserende geneesheer van je mutualiteit hiermee akkoord gaan. Een gewoon doktersattest volstaat niet. 

Als je een uitkering ontvangt van het FOD dan heb je geen toelating nodig om vrijwilligerswerk te doen. Dit geldt eveneens voor gepensioneerden.

Kan ik een vergoeding krijgen voor kosten die ik maak?

In principe werk je als vrijwilliger onbezoldigd. Als je kosten maakt dan kan je hiervoor wel vergoed worden. Er bestaan twee vormen van kostenvergoedingen 

FORFAITAIRE KOSTENVERGOEDINGEN

  • Gewone forfaitaire kostenvergoeding

Je ontvangt een vast bedrag. Opgelet: je mag de maximumbedragen nier overschrijden: maximum 35,41 euro per dag én maximum van 1416,16 euro per jaar (index 2021)

  • De verhoogde forfaitaire kostenvergoeding

Dit werkt volgens dezelfde principes als de gewone forfaitaire vergoeding, maar heeft een hoger maximum jaarbedrag. De verhoogde vergoeding is er alleen voor vrijwilligers in deze sectoren:

    • sportsector
    • dag- en nachtopvang van hulpbehoevende personen
    • niet-dringend liggend ziekenvervoer

Maximum 35,41 euro per dag én maximum van 2.600,90 euro per jaar (index 2021)

Als je een forfaitaire kostenvergoeding krijgt, kan je vervoerskosten beperkt bijkomend terugbetaald worden. Het maximum dat je bovenop het vast bedrag kan krijgen, is 2000 km vervoerskosten. Er is geen beperking voor vrijwilligers die het regelmatig vervoeren van personen als activiteit hebben. Dit is een reële kostenvergoeding en deze moet je dus kunnen bewijzen, bijvoorbeeld met een kostennota.

DE REËLE KOSTENVERGOEDING

Je krijgt enkel de kosten terug waarvoor je een bewijsstuk aflevert. De kilometervergoeding is een reële kostenvergoeding. Hou daarbij rekening met deze maxima:

  • voor je eigen auto: maximum 0,3707 euro per kilometer (van 1 juli 2021 tot 30 juni 2022).
  • voor de fiets : maximum 0,24 euro per per kilometer

Belangrijke opmerkingen:

  • Je mag de forfaitaire en reële kostenvergoeding niet door elkaar gebruiken: ofwel krijg je een vast bedrag, ofwel krijg je de kosten die je kan bewijzen. 
  • Doe je vrijwilligerswerk in meerdere oragnisaties dan mag je slechts met 1 systeem van kostenvergoeding vergoed worden en hou je aan de mawimum bedragen.

 

Vergeet niet

Wanneer iemand het gezin of een persoon met autisme op een informele manier (zonder gebonden te zijn aan een vereniging en dus zonder vrijwilligersovereenkomst) hulp biedt, is het aanbevolen dat deze persoon en het gezin gedekt zijn door een familiale verzekering (Burgerlijke Aansprakelijkheid).